วันพฤหัสบดีที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552

ล้อมต้นไม้ หรือ การขุดล้อมต้นไม้ หมายถึง การขุดและเคลื่อนย้ายต้นไม้ขนาดใหญ่ เพื่อนำไปปลูกในที่ที่ต้องการด้วยกรรมวิธีอะไรก็ได้ ขอเพียงให้ต้นไม้นั้นมีชีวิตรอดและเจริญงอกงามต่อไปได้การขุดล้อมต้นไม้นั้นดีตรงที่ได้ต้นไม้ขนาดใหญ่ทันตาทันใจ ไม่ต้องปลูกแล้วคอยไปอีก ๒๐-๓๐ ปี ต้นไม้บางชนิด เช่น ตะโกนา แจงจันทน์ ฯลฯ กว่ารอบโคนต้นจะโตขนาดสองสามคืบต้องใช้เวลาเป็นร้อยปี นอกจากนี้ผู้ที่ต้องการขุดล้อมต้นไม้ยังสามารถเลือกทรวดทรง สัดส่วนของต้นไม้ได้ตามปรารถนา ผู้ที่เป็นลูกค้าของธุรกิจขุดล้อมต้นไม้ มักเป็นโรงแรม สนามกอล์ฟโครงการบ้านจัดสรรระดับไฮคลาสอย่างไรก็ตามการขุดล้อมต้นไม้ มิได้เป็นธุรกิจที่เอื้อประโยชน์แก่เศรษฐีใจร้อนเท่านั้น มองในอีกแง่หนึ่ง อาจถือเป็นวิธีอนุรักษ์ต้นไม้ได้เหมือนกัน เพราะในกรณีที่มีความจำเป็นต้องสร้างอาคารบ้านเรือน ถนน เขื่อน บนพื้นที่ที่มีไม้ใหญ่ขึ้นอยู่เราก็ขุดล้อมต้นไม้ไปปลูกที่อื่น จะได้ไม่ต้องตัดฟันต้นไม้ทิ้งไปเปล่า ๆเมื่อมีการตกลงว่าจะขุดล้อมต้นไม้ต้นใด (แน่นอนว่าต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของต้นไม้ และมิได้เป็นการขุดล้อมต้นไม้จากป่าหรือที่สาธารณะ) ก็ต้องพิจารณาว่าต้นไม้นั้นเป็นต้นไม้ประเภทใด หากเป็นต้นไม้ประเภทไม่ผลัดใบ เช่น ไทร ปาล์มทุกชนิด หมาก มะพร้าว ตาล ฯลฯ ก็สามารถขุดล้อมได้ตลอดปีแต่ช่วงที่เหมาะสมมากที่สุดคือต้นฤดูฝน เพราะในอากาศมีความชื้นสูง แต่ก็มีข้อเสีย คือ ระยะนี้ดินจะชุ่มน้ำ ตุ้มดิน (ดินที่ล้อมรอบส่วนรากของต้นไม้) จะแตกง่าย หากเป็นต้นไม้ประเภทผลัดใบและกิ่งผลัดใบ เช่น อินทนิลบก เสลา ตะแบก หางนกยูง โพ ฯลฯ เวลาที่เหมาะสมที่สุดคือช่วงที่มีใบแก่เต็มที่ ช่วงนี้ต้นไม้จะสะสมอาหารไว้แล้วอย่างเต็มที่ และระยะนั้นจะเป็นช่วงปลายฝนต้นหนาว ตุ้มดินไม่แตกง่ายเหมือนในฤดูฝนแต่ก็ต้องหมั่นให้น้ำต้นไม้อย่างพอเพียงการขุดล้อมต้นไม้ มีสามวิธี คือวิธีที่ ๑ การขุดล้อมเตือน ใช้กับต้นไม้ที่ขุดล้อมยากจำเป็นต้องอาศัยเวลานานเป็นปี โดยขุดดินรอบโคนต้น แล้วค่อย ๆ ตัดรากออกทีละด้าน และตั้งแต่เริ่มขุดครั้งแรกก็ต้องตัดแต่งกิ่ง และค้ำยันต้นไว้ให้เรียบร้อย ตัวอย่างต้นไม้ที่ต้องใช้วิธีนี้ได้แก่ต้นไม้ที่มีอายุมาก เปลือกบาง เจริญเติบโตช้า เช่น ตะโกนา มะเกลือ จันทน์ ฯลฯวิธีที่ ๒ การขุดล้อมเพื่อให้ใบร่วง เป็นการลดการคายน้ำใช้กับต้นไม้ขนาดเล็กและขนาดกลาง เช่น ตะแบก เสลา ปีบนนทรี หางนกยูง ฯลฯ โดยจะขุดรอบโคนต้นแล้วใช้วัสดุห่อหุ้มตุ้มดินไว้ให้แน่น หลังจากนั้น ๑๕-๓๐ วันจึงตัดรากทั้งหมดแล้วจึงเคลื่อนย้ายวิธีที่ ๓ การขุดล้อมและเคลื่อนย้ายในขั้นตอนเดียว นิยมใช้กับต้นไม้ขนาดใหญ่มียาง เปลือกหนา มีโอกาสตายน้อยมากเช่น โพ ไทร กร่าง ยางอินเดีย ลั่นทม ไผ่ ฯลฯก่อนจะขนย้ายต้นไม้ จำเป็นต้องสำรวจเส้นทางเสียก่อนเป็นต้นว่า ความกว้างของถนนตลอดเส้นทางที่จะต้องขนย้าย มีสายไฟฟ้า สะพานลอยหรือไม่ เพราะจะได้เตรียมไม้ค้ำสายไฟสายโทรศัพท์ โดยส่วนใหญ่แล้วต้นไม้ที่ขนขึ้นรถจะวางราบบนพื้นรถ แล้วตัดแต่งทรงพุ่มมิให้สูงเกิน ๔.๕ เมตรส่วนพาหนะและอุปกรณ์ที่ใช้ขนย้ายก็ขึ้นอยู่กับขนาดต้นไม้อาจต้องใช้รถยก รอก หรือสลิง เข้าช่วยชนะ พรหมเดช ผู้ชำนาญการพฤกษศาสตร์ป่าไม้ ฝ่ายพฤกษศาสตร์ กองบำรุง กรมป่าไม้