ดัดในปัจจุบันกำลังมีบทบาททางเศรษฐกิจไม่น้อยเลย เพราะไม้ดัดจะทำให้เกิดความเจริญทางสายตาด้วยรูปร่างหน้าตาอิริยาบถของสัตว์ต่าง ๆ ที่ดัดจากต้นไม้ จะสังเกตได้ว่าตามถนนในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดมักจะตกแต่งด้วยไม้ดัดอย่างงดงาม มองเท่าไหร่ก็ไม่เบื่อ อาจจะเป็นนกยูงรำแพน-ช้างเลี้ยงลูก-กวาง-นกชนิดต่าง ๆ และที่บ้านของผู้มีอันจะกิน สถานที่ราชการและที่บ้านจัดสรร กลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับสถานที่เหล่านี้ไปแล้ว

ในฉบับนี้เราจะพูดเฉพาะขั้นตอนการเลี้ยง และชนิดของไม้ดัดเท่านั้น เนื่องจากหน้าหนังสือมีจำกัด

พรรณไม้ที่นิยมใช้ในการดัด

ชาฮกเกี้ยน เป็นพรรณไม้ที่ได้มาจากประเทศจีน ด้วยการนำเมล็ดเข้ามาเพาะ แต่จะเพาะได้ในฤดูหนาวประมาณเดือนพฤศจิกายนเท่านั้น

ชาปัตตาเวีย จะเป็นชาอีกสายพันธุ์หนึ่ง ที่สามารถนำมาดัดเป็นโครงสร้างรูปสัตว์ได้สวยงามมากแต่ไม่ค่อยจะนิยมกันเท่าใด เนื่องจากจะเป็นอันตรายกับเด็กที่ซุกซน

ชาดัด คือต้นชาที่เป็นพันธุ์ใบใหญ่ ดังนั้นลำต้นจะโตเร็วกว่าชาฮกเกี้ยน แต่เมื่อดัดออกมาแล้วความสวยงามและความละเอียดจะสู้ชาฮกเกี้ยนไม่ได้

ชาด่าง ลักษณะจะคล้ายชาดัด และบางทีชาด่างนี้ก็สามารถกลายพันธุ์เปลี่ยนสีของใบได้ โดยเปลี่ยนจากสีด่างมาเป็นสีขาวและแซมด้วยสีเขียว

ไทรอังกฤษ เป็นพรรณไม่ที่สูงได้มากกว่า 10 เมตร ส่วนรายละเอียดของใบที่จะคลุมโครงสร้างนั้นจะสู้ชนิดต่าง ๆ ไม่ได้ แต่ถ้าคนดัดมีความชำนาญมากก็สามารถทำออกมาได้สวยงามไม่แพ้ชนิดต่าง ๆ

อุปกรณ์ในการทำไม้ดัด…

กระถางขนาดต่าง ๆ เพื่อใช้เป็นภาชนะในการรองรับโครงสร้างและปลูกเลี้ยงต้นไม้ที่นำมาดัดใส่กับโครงสร้าง

ลวดขนาดต่าง ๆ เพื่อใช้ในการทำโครงสร้างขนาดเล็ก ขนาดใหญ่นั้นอยู่ที่ความเหมาะสม อย่างกระถางเล็กที่ใช้ดินประมาณ 2 ปี๊บ จะใช้ลวดเบอร์ 18 ขนาด 4 ปี๊บ จะใช้ลวดเบอร์ 16 ขนาด 6 ปี๊บ ใช้ลวดเบอร์ 14 เป็นโครงสร้าง

คีมตัดเหล็ก จะใช้เพื่อการตัดและการดัดเหล็ก แต่ถ้าเป็นโครงสร้างขนาดใหญ่ต้องใช้ลวดเส้นใหญ่ไม่สามารถจะดัดได้ ต้องสร้างโครงสร้างด้วยการเชื่อม การเชื่อมเหล็กจะต้องให้เป็นไปตามภาพที่สเก๊ตช์ไว้

วิธีทำไม้ดัดในรูปต่าง ๆ…

1. ออกแบบโครงสร้างของชิ้นงานที่ต้องการจะทำออกมา ถ้าเป็นชิ้นงานสามารถสเก๊ตช์เท่าตัวจริงได้ก็ สเก๊ตช์แบบออกมาเท่าตัวจริงเลย อาจจะลงพื้นดินหรือลงปูนก็ได้

2. แบ่งการตัดโครงสร้างออกเป็น 2 ชิ้น คือซ้ายและขวา ซึ่งสองด้านจะต้องมีขนาดเท่ากันมากที่สุด รูปทรงจะได้ไม่บิดเบี้ยวซึ่งเป็นขั้นตอนที่ยากพอสมควร

3. นำต้นชาหรือต้นไม้อื่น ๆ ที่ต้องการปลูกในกระถาง ถ้าเป็นต้นชาก็จะดีแต่ต้องให้อายุได้ 3-4 เดือน จำนวนต้นที่จะปลูกขึ้นอยู่กับชิ้นงานที่จะทำ

4. จากนั้นเลี้ยงไปอีกประมาณ 6 เดือน ต้นชาจะเริ่มขึ้นตามโครงสร้างของงาน ในขั้นตอนการดัดจะต้องมีลวดเบอร์ 18 เข้ามาช่วยในการยึดกิ่งไม้กับโครง

5. อีกประมาณ 6 เดือน หรือจากที่เลี้ยงมาทั้งหมด 1 ปี ก็จะสามารถสานเส้นหรือดัดต้นไม้กับโครงสร้างได้เกือบเต็มต้น

6. ใช้เวลาประมาณ 2 ปีถึงจะสามารถเลี้ยงต้นชานั้นเต็มโครงสร้างงบและสามารถขายได้

การดูแลรักษา…

สำหรับการดูแลรักษาไม้ดัดประยุกต์ ในเรื่องความต้องการอาหารและแร่ธาตุต่าง ๆ ของต้นไม้ก็เหมือนการปลูกต้นไม้ชนิดอื่น ๆ ทั่วไป แต่ตามสูตรใส่ปุ๋ย 16-16-16 ทุก ๆ 15 วัน สาเหตุที่ใส่ปุ๋ยสูตรเฉพาะ 16 ก็เพื่อต้องการจะเร่งใบอย่างเดียว